Tọa lạc tại trung tâm thủ đô Hà Nội, cách Hồ Hoàn Kiếm chỉ ít phút di chuyển, Văn Miếu – Quốc Tử Giám là một quần thể di tích lịch sử và văn hóa độc đáo, lưu giữ những giá trị truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam. Đây từng là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, nơi đào tạo ra nhiều thế hệ nhân tài đóng góp vào sự phát triển đất nước. Cùng Cẩm Nang Du Lịch đi vào khám phá địa danh nổi tiếng này qua bài viết dưới đây.
>> Tìm hiểu thêm: Địa điểm du lịch Hà Nội: Những gợi ý được yêu thích NHẤT khi đến thủ đô
Lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Thời Lý – Lê
Văn Miếu được xây dựng vào năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông, ban đầu là để thờ Khổng Tử và các bậc tiên hiền của Nho giáo. Đến năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho lập Quốc Tử Giám bên cạnh Văn Miếu, trở thành trường đại học đầu tiên của Việt Nam, giảng dạy tứ thư, ngũ kinh và sử học.
Thời Nguyễn
Dưới thời nhà Nguyễn, Văn Miếu – Quốc Tử Giám được mở rộng và tu sửa nhiều lần. Đặc biệt vào năm 1802, vua Gia Long cho dựng nhà bia Tiến sĩ để tôn vinh những người đỗ tiến sĩ trong các khoa thi. Từ năm 1820 trở đi, Văn Miếu còn được sử dụng làm nơi tổ chức các lễ tế lớn như lễ Ban Sĩ Nhiễu, lễ Vạn Thọ của các vua triều Nguyễn.
Thời hiện đại
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Văn Miếu – Quốc Tử Giám được giải phóng và trở thành di tích lịch sử quốc gia. Hiện nay, đây là một điểm tham quan du lịch nổi tiếng, thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước mỗi năm.
Kiến trúc độc đáo của Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Hệ thống cổng và tường bao
Văn Miếu – Quốc Tử Giám được bao quanh bởi hệ thống tường bao và cổng ra vào đồ sộ. Phía trước là Văn Miếu Môn, cổng chính dẫn vào quần thể di tích. Phía sau là Võ Miếu Môn, cổng dành cho các quan văn và võ.
Hồ Văn và vườn Giám
Hồ Văn là hồ nước nằm trước Văn Miếu Môn, có diện tích khoảng 1,3 mẫu, được coi là biểu tượng của sự uy nghiêm và long trọng. Phía sau Hồ Văn là vườn Giám, nơi có nhiều cây xanh và lối đi dạo, tạo nên một không gian thư thái và thanh bình.
Đại Trung Môn và Khuê Văn Các
Đại Trung Môn là cổng thứ hai dẫn vào Văn Miếu, có kiến trúc đậm nét phong cách thời Nguyễn, được trang trí bằng các bức chạm khắc tinh xảo. Ngay bên cạnh Đại Trung Môn là Khuê Văn Các, một lầu vuông hai tầng, nổi tiếng với câu đối “Giáo thiên hạ thái bình chi lý/Dẫn hậu thế văn minh chi bang”.
Vườn bia tiến sĩ và giếng Thiên Quang
Vườn bia tiến sĩ là nơi lưu giữ 82 tấm bia đá ghi danh những người đỗ tiến sĩ trong các khoa thi từ thời Lê Thánh Tông đến thời Nguyễn. Bên cạnh vườn bia tiến sĩ là giếng Thiên Quang, nơi tương truyền nước giếng rất trong, có khả năng soi thấu mây trời.
Đền Khải Thánh
Đền Khải Thánh nằm ở phía sau Vườn bia tiến sĩ, thờ Cha và Mẹ của Khổng Tử. Đền được xây dựng theo kiểu kiến trúc thời Hậu Lê, có ba tòa nhà chính đại diện cho Trời, Đất và Người.
Đại Bái Đường – Đại Thành Môn
Đại Bái Đường là nơi thờ Khổng Tử, các bậc tiên hiền Nho giáo và các vua có công mở mang trường học trên đất nước. Bên cạnh Đại Bái Đường là Đại Thành Môn, cổng chính dẫn vào khu vực thiêng liêng nhất của Văn Miếu.
Những địa điểm tham quan ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Văn Miếu Môn
Văn Miếu Môn là cổng chính dẫn vào Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Cổng có kiến trúc kiểu Tam quan, với ba gian tiền đường và hai gian hai bên, mái lợp ngói lưu ly và được trang trí bằng các bức chạm khắc tinh xảo.
Hồ Văn và vườn Giám
Hồ Văn nằm trước Văn Miếu Môn, có diện tích khoảng 1,3 mẫu, được coi là biểu tượng của sự uy nghiêm và long trọng. Xung quanh hồ có một số cây liễu rủ, tạo nên một khung cảnh nên thơ và trữ tình. Vườn Giám nằm bên cạnh Hồ Văn, có diện tích rộng lớn với nhiều cây xanh và thảm cỏ, là nơi lý tưởng để thư giãn và ngắm cảnh.
Đại Trung Môn
Đại Trung Môn là cổng thứ hai dẫn vào Văn Miếu, có kiến trúc kiểu Tam quan, mái lợp ngói lưu ly, được trang trí bằng các bức chạm khắc tinh xảo. Trên cổng có ghi ba chữ Hán “Đại Trung Môn”, có nghĩa là “Cổng lớn ở giữa”.
Khuê Văn Các
Khuê Văn Các là một lầu vuông hai tầng, nằm bên cạnh Đại Trung Môn, là biểu tượng của Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Lầu được xây dựng vào năm 1805 dưới thời vua Gia Long, có mái lợp ngói, tường trát vôi quét vôi trắng, nền lát gạch hoa. Trên tầng hai của lầu có bốn bức đại tự, hai bức ghi chữ “Khuê Văn Các”, hai bức ghi câu đối “Giáo thiên hạ thái bình chi lý/Dẫn hậu thế văn minh chi dạo”.
Vườn bia tiến sĩ và giếng Thiên Quang
Tham quan bia đá tiến sĩ tại khu di tích (Ảnh: Sưu tầm)
Vườn bia tiến sĩ là nơi lưu giữ 82 tấm bia đá ghi danh những người đỗ tiến sĩ trong các khoa thi từ thời Lê Thánh Tông đến thời Nguyễn. Mỗi tấm bia có ghi tên người đỗ tiến sĩ, quê quán, niên hiệu vua tổ chức khoa thi và danh thứ. Bên cạnh vườn bia tiến sĩ là giếng Thiên Quang, tương truyền rằng nước giếng rất trong, có thể soi thấu được mây trời.
Đền Khải Thánh
Đền Khải Thánh nằm ở phía sau Vườn bia tiến sĩ, thờ Cha và Mẹ của Khổng Tử. Đền được xây dựng theo kiểu kiến trúc thời Hậu Lê, có ba tòa nhà chính đại diện cho Trời, Đất và Người. Tòa nhà chính ở giữa thờ Cha và Mẹ của Khổng Tử, tòa nhà bên trái thờ Thích Đạt Ma, vị tổ sư của Thiền phái, tòa nhà bên phải thờ đức thánh Văn Xương.
Đại Bái Đường – Đại Thành Môn
Đại Bái Đường là nơi thờ Khổng Tử, các bậc tiên hiền Nho giáo và các vua có công mở mang trường học trên đất nước. Nhà được xây dựng theo kiểu kiến trúc cung đình, có năm gian tiền đường và hai gian hai bên, mái lợp ngói lưu ly, được trang trí bằng các bức chạm khắc tinh xảo. Bên cạnh Đại Bái Đường là Đại Thành Môn, cổng chính dẫn vào khu vực thiêng liêng nhất của Văn Miếu.
Những trải nghiệm hấp dẫn không nên bỏ lỡ
Ngoài việc tham quan các địa điểm lịch sử, khi đến Văn Miếu – Quốc Tử Giám, du khách còn có thể tham gia nhiều hoạt động hấp dẫn khác, chẳng hạn như:
- Thưởng thức các chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống: Các tiết mục ca nhạc, múa lân, múa rối nước… thường được biểu diễn trong khuôn viên Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
- Tham dự lễ dâng hương: Du khách có thể tham gia các lễ dâng hương được tổ chức tại Văn Miếu vào các dịp lễ Tết, ngày giỗ của các bậc Nho học.
- Trải nghiệm viết thư pháp: Tại Văn Miếu có những người thợ viết thư pháp có thể viết tên hoặc câu đối của du khách bằng chữ Hán.
- Mua sắm đồ lưu niệm: Trong khuôn viên Văn Miếu có nhiều cửa hàng lưu niệm, nơi du khách có thể mua các sản phẩm truyền thống như đồ gốm, đồ thủ công mỹ nghệ, sách báo…
Kinh nghiệm tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội
- Văn Miếu Quốc Tử Giám ở đâu?: Văn Miếu – Quốc Tử Giám ở địa chỉ 58 P. Quốc Tử Giám, Văn Miếu, Đống Đa, Hà Nội.
- Văn Miếu Quốc Tử Giám giá vé bao nhiêu?: 30.000 vnđ/ lượt tham quan
- Thời điểm tham quan tốt nhất: Văn Miếu – Quốc Tử Giám giờ mở cửa tất cả các ngày trong tuần từ 8:00 đến 17:00. Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan là vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi thời tiết mát mẻ, không có quá nhiều du khách.
- Trang phục lịch sự: Khi đến Văn Miếu – Quốc Tử Giám, du khách nên mặc trang phục lịch sự, trang nghiêmđể phản ánh sự tôn trọng với địa điểm lịch sử và văn hóa này.
- Tham quan theo hướng dẫn viên: Để hiểu rõ hơn về lịch sử, kiến trúc cũng như các thông tin liên quan đến Văn Miếu – Quốc Tử Giám, du khách nên đi cùng hướng dẫn viên. Hướng dẫn viên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mỗi địa điểm và câu chuyện liên quan đến nó.
- Chụp ảnh cẩn thận: Khi tham quan, hãy chú ý không làm phiền người khác và không gây ồn ào để bảo vệ không gian yên bình của đền thờ và quần thể kiến trúc. Hãy chụp ảnh cẩn thận, lịch sự và kỹ lưỡng để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp.
- Tham gia các hoạt động: Ngoài việc tham quan các địa điểm lịch sử, du khách cũng nên tham gia các hoạt động văn hóa, trải nghiệm văn hoá dân gian và các chương trình biểu diễn nghệ thuật để có trải nghiệm đầy đủ nhất tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Những địa điểm du lịch gần Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Nếu bạn có thêm thời gian khám phá khu vực xung quanh Văn Miếu – Quốc Tử Giám, có một số địa điểm du lịch thú vị mà bạn có thể ghé qua:
- Hồ Hoàn Kiếm: Cách Văn Miếu khoảng 2km, Hồ Hoàn Kiếm là một trong những điểm đến nổi tiếng của Hà Nội với cây cầu Thê Húc và ngọc thụy cổ điển.
- Chợ Đồng Xuân: Là một trong những chợ lớn nhất của Hà Nội, cách Văn Miếu khoảng 3km. Du khách có thể mua sắm đồ lưu niệm, thưởng thức đặc sản ẩm thực tại đây.
- Phố cổ Hà Nội: Cách Văn Miếu khoảng 3,5km, phố cổ Hà Nội là nơi bắt đầu của thành phố với những con phố nhỏ, những ngôi nhà cổ và những quán cà phê độc đáo.
- Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh: Cách Văn Miếu khoảng 1,6km
- Hoàng Thành Thăng Long: Cách Văn Miếu khoảng 1,2km
- Bảo tàng Hồ Chí Minh: Cách Văn Miếu khoảng 1,7km
Kết luận
Với hơn 1000 năm lịch sử và vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, Văn Miếu – Quốc Tử Giám là một trong những địa điểm không thể bỏ lỡ khi đến thủ đô Hà Nội. Việc khám phá các địa điểm tham quan, trải nghiệm văn hóa, cùng chiêm ngưỡng những di tích lịch sử tại đây sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ và ý nghĩa. Hãy dành thời gian tham quan và khám phá Văn Miếu – Quốc Tử Giám để hiểu rõ hơn về văn hóa và truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam.
